Early life stress: de gevolgen van te veel stress in je kindertijd

Stress is niet perse slecht. Sterker nog, een bepaalde mate van stress helpt je functioneren in het dagelijks leven. Maar te veel stress heeft grote gevolgen voor je welzijn. Zeker als je op jonge leeftijd veel stress hebt ervaren. Nieuwsgierig? De gevolgen van early life stress leg ik uit in dit artikel.

Wat is early life stress?

Je hebt dagelijks te maken met stress en dat is ook nodig om te kunnen functioneren en weerbaar te zijn. Maar te veel stress heeft grote gevolgen voor je welzijn, met name als je hier al sinds je kindertijd aan bent blootgesteld. Als je in je kindertijd te maken hebt gehad met chronische stress dan wordt dit early life stress genoemd. Dit kan zijn doordat gebeurtenissen die veel stress oproepen regelmatig voorkwamen of dat situaties die stress oproepen lange tijd aan hielden. Voorbeelden van early life stress zijn een mishandeling, pesterij of overlijden maar ook een langdurig afwezige ouder, veel ruzie thuis of een prestatiegerichte schoolomgeving. De hoeveelheid stress die je als kind ervaart, is dan niet meer functioneel. Er is te veel stress om op een gezonde manier te kunnen verwerken.

Wat zijn de gevolgen van early life stress?

De gevolgen van early life stress voor kinderen zijn groot, zowel in de jonge jaren als op volwassen leeftijd. De hoeveelheid stress die je ervaart, speelt namelijk een grote rol bij de ontwikkeling van het brein. Dit proces begint al in de buik van de moeder en werkt door totdat je een jaar of 24 bent en de hersenen volgroeid zijn. De hersenen zijn betrokken bij vrijwel alle processen in het lichaam, dus ga maar na wat een invloed dat heeft.

Ook het zenuwstelsel – dat samenwerkt met de hersenen – speelt een grote rol in hoe wij op dagelijkse basis reageren op stress. Tel daarbij op dat het in onze maatschappij niet gebruikelijk is dat we op een gezonde manier leren omgaan met stress. De fysieke sensaties die een stressvolle gebeurtenis oproept dienen verwerkt te worden. Als dat niet gebeurt dan worden deze sensaties als trauma opgeslagen in het lichaam. Met als gevolg dat je zenuwstelsel ontregeld raakt en je vaak chronisch in de overlevingsmodus zit. Verschillende processen in het lichaam zoals je darmen werken dan minder goed, je ervaart veel angst en verzand in ongezond gedrag. Early life stress beïnvloedt je daardoor niet alleen tijdens het opgroeien, maar ook op latere leeftijd.

Gevolgen van chronische stress op jonge leeftijd:

• De hormoonhuishouding raakt verstoord
• Het zenuwstelsel raakt ontregeld
• Het immuunsysteem wordt verslechterd
• De hersenontwikkeling wordt belemmerd
• Het creëert ongezond gedrag
• Het vermindert sociaal en cognitief functioneren
• Het zorgt voor ziekten, angst en depressie

Hoe kan ik early life stress verwerken?

Vrijwel ieder mens heeft last (gehad) van te veel stress in de kindertijd. Ouders doen vaak wat ze kunnen, maar dat neemt niet weg dat ze ook fouten maken en je niet tegen alles in het leven kunnen beschermen. Hoewel je dus niets kunt veranderen aan de omstandigheden van het verleden, kun je wel in het nu andere keuzes voor jezelf maken. Je bewust worden van wat early life stress is en wat de gevolgen ervan zijn is een belangrijke eerste stap. Vervolgens kun je kijken naar manieren om anders met (early life) stress om te gaan. Daarmee kun je de stress die je met je meedraagt alsnog reguleren en een gezondere basis creëren voor jezelf, maar ook voor de generatie na jou. Als je zelf verantwoordelijkheid neemt over je eigen gezondheid en stressmanagement, kun je dit ook weer doorgeven aan je eigen kinderen. Hoewel je early life stress niet volledig kunt voorkomen, kun je door bewustzijn, regulatie en educatie wel preventief bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen.

Leer luisteren naar de signalen

Als lichaamsgericht coach werk ik veel met cliënten die early life stress hebben ervaren. Het lichaam is wijs en geeft vroeg of laat signalen. Voorbeelden zijn een hoge ademhaling, paniekaanvallen of burn-out klachten. Ook angst, ziekten en depressie zijn op latere leeftijd vaak het gevolg van chronische stress uit de kindertijd. Zo’n wake-up call zorgt ervoor dat je geïnteresseerd raakt in persoonlijke groei. Dat is een prachtig bewustwordingsproces. Toch had ik zelf op een gegeven moment de vraag: Hoe kan het dat ik mezelf beter begrijp, meer praat over mijn verleden en positiever probeer te denken maar me nog steeds niet echt vrijer voel?

Dit komt vaak omdat het bewustwordingsproces op een cognitieve laag blijft en het lichaam niet meedoet. Terwijl het lichaam en wat daar ligt opgeslagen vanuit de kindertijd geheeld wil worden. In mijn gratis masterclass From Freeze To Freedom leg ik meer uit over early life stress, de werking van het zenuwstelsel en waarom de communicatie hiermee belangrijk is om je kindertijd te verwerken en je als volwassene anders te voelen. Kijk de masterclass zelfstandig in je eigen tijd en laat me weten wat het voor je doet. Je bent ook van harte welkom om een kennismakingsgesprek in te plannen, zodat we kunnen bespreken of het deep dive traject wat voor jou is.